Maximale uitbreiding op minimale oppervlakte

Dankzij een recente uitbreiding beschikt Gemeentelijke Basisschool Den Top in Sint-Pieters-Leeuw nu over alle functionaliteit en capaciteit om de toestroom aan leerlingen aan te kunnen. Dankzij een ingenieus ‘inbouwontwerp’ met een ondergrondse sportzaal moest er niet aan de achterliggende groene omgeving geraakt worden. Een gedurfd concept dat voor de nodige bouwkundige uitdagingen zorgde.

Toen de gemeente Sint-Pieters-Leeuw de openbare aanbesteding voor het uitbreiden van de school lanceerde, vormden OSK-AR architecten en studiebureau Abetec (stabiliteit en technieken) onmiddellijk een tijdelijke vereniging. “We wisten dat het geen eenvoudige opdracht zou worden”, vertelt architect Jelke Benoot. “Er moesten een sporthal, een directie-/lerarenlokaal en enkele extra klassen bijkomen. Het addertje onder het gras was dat de beschikbare ruimte erg beperkt was. We wilden immers niet aan de achterliggende groene speeltuin en het waardevolle natuurdomein raken.”

De ondergrondse sporthal is 26,40 x 17 meter groot en 6,5 meter hoog.

Tussen de bestaande volumes

OSK-AR en Abetec besloten het project met een gezonde dosis creativiteit te benaderen. “Omdat het bestaande gebouw in een U-vorm rond een groot betonnen voorplein was opgetrokken, lag een opvulling van de ruimte tussen de vleugels voor de hand”, aldus Jelke Benoot. “Dit idee werd nog versterkt door het feit dat de gangen maar langs één zijde werden bediend. In het voorgestelde concept waren extra circulatieassen niet aan de orde: de gangen kwamen gewoonweg tussen twee ruimtes te liggen. Door het volume op het betonnen voorplein te laten uitspringen, kan de natuurlijke lichtinval maximaal benut worden. Bovendien liet dit ons toe om het gebouw een extra architecturale toets te geven, met andere kleuren en materialen in de gevelbekleding.”

Balustrades en schrijnwerk in een aantrekkelijke champagnekleur zorgen voor een mooi contrast.

Realisatie met uitdagingen

Om de locatie te verenigen met de gevraagde functionaliteit, werd de sportzaal ondergronds gerealiseerd. Rudy De Cock, technisch directeur bij Pellikaan, het bouwbedrijf dat de uitvoering voor zijn rekening nam: “We startten met het slopen van het betonnen binnenplein/speelplaats. De wanden van de bouwput zijn gerealiseerd met behulp van in de grond gevormde secanspalen. Voorts werd deze ondergrondse uitbreiding gefundeerd op betonnen funderingspalen: een huzarenstukje dat dankzij een goede samenwerking met de grondwerker en de funderingsfirma een succes werd. Omdat de palenmachine slechts over een minimale manoeuvreerruimte beschikte, moesten we de werken tot in het kleinste detail uitdokteren en een minutieuze planning hanteren. De uiteindelijke constructieve wanden van de kelder zijn uitgevoerd in een prefabsysteem met holle wanden: een veel snellere manier van werken in vergelijking met klassieke ter plaatse gestorte wanden met eenzijdige bekisting. Bovendien resulteerde deze uitvoerings-methode in gladde kelderwanden die zichtbaar konden blijven in de sporthal. Het spreekt voor zich dat we ook voldoende aandacht moesten schenken aan de isolatie. We besloten de ruimte tussen de kelderwand en de secans-palenwand op te vullen met Neopixels. Deze oplossing behoort tot de laatste generatie HR++ EPS-isolatie en heeft de laagste lambdawaarde van alle bekende systemen met gebonden EPS-parels.”

Bijna 70 % meer benutbare oppervlakte

Het resultaat is een sporthal van 26,4 x 17 meter en een hoogte van 6,5 meter. “De grote overspanning realiseerden we met behulp van betonnen TT-liggers, die bijna 18 meter lang zijn”, vertelt Rudy De Cock. “Langs één zijde loopt er een gang, die ook als sporttribune kan fungeren”, vult Jelke Benoot aan. “De andere zijde bestaat uit glazen wanden die samen met de achtergevel kunnen worden geopend, onder meer tijdens evenementen. Zo kan er in combinatie met de bestaande refter en speelplaats een groot doorlopend geheel gevormd worden. Voorts zijn in de kelder de kleedkamers, sanitaire voorzieningen en nog enkele bergingen ondergebracht. Op het gelijkvloers bevinden zich de nieuwe inkom, een lerarenlokaal en de kantoren van de directie. Tot slot voorzagen we vijf extra klassen op de eerste verdieping. Uiteindelijk zijn we erin geslaagd om de benutbare oppervlakte van de school van 2.880 m² naar 4.830 m² te brengen.”    

De eenvoud op het vlak van afwerkingsmaterialen en kleurgebruik is doorgetrokken in de interieurafwerking.

Eenvoud in kleuren en materialen

De kelder en het gelijkvloers kregen een betonnen structuur en prefabbetonnen gevelpanelen, terwijl het beton in de voorgevel naar het voormalige betonnen voorplein verwijst. Gezien de  aanpasbaarheid en het gewicht op de grote overspanning van de TT-liggers is het verdiepingsniveau opgetrokken in een staalstructuur. “Om het speelse karakter van de school te benadrukken, is de bovenste bouwlaag afgewerkt met lichtgrijze ruitvormige betonleien”, legt Jelke Benoot uit. “Balustrades en schrijnwerk in een aantrekkelijke champagnekleur zorgen voor een mooi contrast. De eenvoud op het vlak van afwerkings-
materialen en kleurgebruik is doorgetrokken in de interieurafwerking. Een groot deel van het gladde beton is in het zicht gebleven, terwijl de vloeren en het binnenschrijnwerk zijn uitgevoerd in beige- en champagnetinten. Het was de bedoeling om een zekere visuele rust te creëren in een omgeving die altijd erg kleurrijk is door de aanwezigheid kunstwerkjes, boekentassen, jassen …”

Veiligheid voor alles

Voor Pellikaan is deze realisatie niet alleen een technisch hoogstandje. Ook op het vlak van veiligheid heeft de aannemer zijn rol voortreffelijk vervuld. “In dat opzicht hebben we werkelijk het onderste uit de kan moeten halen”, aldus Rudy De Cock. “De lessen zijn tijdens de werken immers gewoon blijven
plaatsvinden. Het zal niemand verwonderen dat dit in de praktijk verre van evident was, zeker omdat er ter hoogte van de vroegere speelplaats een gigantische bouwput gegraven was! Het afsluiten van de werfzone en het garanderen van de veiligheid van de kinderen waren altijd en overal onze absolute prioriteit. Het was met andere woorden een delicate opdracht die ontzettend veel van onze mensen heeft gevergd. Maar tegelijkertijd was het een uiterst interessante werf waar we op veel vlakken konden aantonen dat we tot de top van de Belgische aannemerswereld behoren.”