“Hier wordt niet in jaren, maar in generaties gedacht”

In september 2023 zette Vandersanden een nieuwe standaard in de sector met de lancering van Pirrouet®, de eerste CO2-negatieve gevelsteen op de markt. Een jaar later opende een state of the art fabriek in Lanklaar, waar dit innovatieve product op hoogtechnologische wijze geproduceerd wordt. Geen beter decor voor een boeiend gesprek met vijf trouwe werknemers, op zoek naar het geheim achter het succes van dit Limburgse familiebedrijf met wereldfaam. Hoewel hun functies en dienstjaren sterk uiteenlopen – van 1 tot 31 jaar! – ademen ze stuk voor stuk het Vandersanden-DNA. “Je voelt aan alles dat we een absolute voorloper in ons vakgebied zijn.”

Er heerst een bedrijvigheid vanjewelste wanneer we ons op een grauwe donderdagmiddag aanmelden in de gloednieuwe Pirrouet^®-fabriek. Buiten zorgt laaghangende bewolking voor winterse verstilling, maar binnen is daar niets van te merken. Mensen in gele hesjes lopen af en aan, er wordt druk overlegd en onze gesprekspartners vallen druppelsgewijs de geboekte vergaderzaal binnen. Ondanks hun overvolle agenda’s maken ze met alle plezier een uurtje vrij om met ons te spreken over hun professionele carrière bij Vandersanden, te beginnen met de zaken die ze sterk op prijs stellen als werknemer bij een van de meest vooraanstaande bouwmaterialenfabrikanten van het land.  

Jolijn Dedoyard: “Ik ben nog maar een jaar in dienst, maar voel me hier al heel erg thuis. Dat onze hr-afdeling ‘Collectief Welzijn’ heet, is bijvoorbeeld niet voor niks. Er schuilt wel degelijk een idee achter, dat getuigt van een value-driven manier van denken en handelen. Goede intenties worden hier niet louter op papier gezet, maar ook effectief uitgevoerd. Alle beslissingen die gemaakt worden, zijn niet enkel gunstig voor het bedrijf, maar ook voor werknemers en maatschappij. Zou een innovatie veel economische winst opleveren, maar schadelijk zijn voor het milieu of de gezondheid van onze arbeiders, dan gaat het simpelweg niet door. Alles moet in evenwicht zijn alvorens we de sprong wagen, conform de oorspronkelijke familiale waarden van deze onderneming.”

Rudi Vandormael: “Wat ook fijn is, is dat je hier volop kansen krijgt om door te groeien of nieuwe paden te bewandelen. Ik heb eerst in de zagerij gewerkt als Productie Manager en zag vanuit mijn kantoor hoe deze fabriek alsmaar meer vorm kreeg. Na verloop van tijd was ik zo getriggerd dat ik me kandidaat stelde voor de functie van Plant Manager. (glimlacht) Met succes.”

Dominique Nassen: “Mijn verhaal is gelijkaardig. Na bijna 24 jaar als Marketing Manager had ik zin om mijn blik te verruimen en kon ik mijn carrière een nieuwe wending geven door aan de slag te gaan als Product Manager Bricks. Daarnaast heb ik tot nog toe ook het esthetische en commerciële luik van het Pirrouet^®-verhaal op mij genomen. Het is al een zeer boeiende reis geweest, puur pionierswerk. Een volledig nieuw product vanaf een wit blad uit de grond stampen: in onze business is dat een trein die niet al te vaak passeert. Bovendien is Vandersanden een echt maakbedrijf, dat een product van a tot z fabriceert en zo letterlijk en figuurlijk een steentje bijdraagt aan prachtige bouwprojecten. Hoeveel zijn er zo nog? Dat spreekt aan en werkt motiverend. Ons harde werk levert tastbare resultaten op.”

Martijn van Buggenum: “Wat eveneens motiverend werkt, is dat je aan alles voelt dat we een absolute voorloper in ons vakgebied zijn. Vandersanden investeert van oudsher sterk in innovatieve technieken en machines, waardoor onze productie al grotendeels geautomatiseerd is. Heel wat zaken die in andere fabrieken nog manueel moeten gebeuren, verlopen hier volledig automatisch en computergestuurd.”

Dries Beyens: “Ik hecht persoonlijk veel belang aan de duurzame visie, die resoluut uitgedragen wordt door de familie achter dit bedrijf. In alle projecten die we doen, is duurzaamheid de rode draad. Er wordt hier niet in jaren, maar in generaties gedacht, waarbij anticiperen op de toekomst een conditio sine qua non is. Bij Vandersanden spelen we niet op de bal, maar waar de bal naartoe gaat.”

Zijn de grotendeels circulaire Pirrouet^®-gevelstenen, die integraal op basis van groene energie geproduceerd worden en CO₂ opnemen tijdens het uitharden, daar de ultieme exponent van?

Rudi Vandormael: “Zeker weten! Wat zeer kleinschalig begon in een labo is intussen uitgegroeid tot een fabriek die uniek is in haar soort. De familiale waarden, de duurzaamheidsgedachte, dat denken in generaties: plots is het allemaal tastbaar. Het is heel fijn om daar deel van uit te maken.”

Dries Beyens: “Een grensverleggend project als Pirrouet^® is enkel mogelijk in een vooruitstrevende familieonderneming als Vandersanden, waar toekomstgericht engagement belangrijker is dan economische parameters als winst en terugverdientijd. 

‘We moeten er toch naartoe, dus we doen het gewoon’: dat is hier de spirit. Al hebben we wel alles uit de kast moeten halen om die belofte van CO₂-negativiteit waar te maken (lacht).”

Rudi Vandormael: “Het was inderdaad heel ‘challenging’ om die razend ambitieuze basisdoelstelling in de praktijk te brengen. Het is geen sinecure om een abstract idee dat voortvloeit uit een ideologische overtuiging te vertalen naar een geolied geheel. Maar als dat dan uiteindelijk toch lukt, is de voldoening des te groter.”

Martijn van Buggenum: “Een fabriek als deze was nog nooit gebouwd toen wij eraan begonnen. Aanvankelijk waren er dus heel wat vraagtekens – het carbonatatieproces, het gebruik van 80 % reststromen uit de staalindustrie, volledig nieuwe machines, het opschalen van handmatige labo-experimenten naar industriële productie … – maar toch hebben we dat op amper twee jaar tijd voor elkaar gekregen. Daar zijn we natuurlijk erg fier op.”

Jolijn Dedoyard: “De top van de berg is bereikt, al is het natuurlijk niet zo dat we voortaan op onze lauweren kunnen rusten. Nu de praktische uitwerking achter de rug is en het concept gelanceerd is, is een nieuwe missie gestart: ook de rest van de wereld overtuigen. Het spreekt voor zich dat de Pirrouet®-gevelstenen op een andere manier in de markt moeten worden gezet dan onze klassieke bakstenen die iedereen al honderd jaar kent. Die zoektocht is al even ‘challenging’.”

Dries Beyens: “Gelukkig lukt dat erg goed. Ik merk dat we het verhaal telkens maar één keer hoeven te vertellen om iedereen mee te krijgen. Een CO₂-negatief product is dan ook een opzienbarende revolutie – niet alleen in ons segment, maar in de volledige bouwsector.” 

Het valt op hoe betrokken jullie zijn bij dat Pirrouet^®-verhaal. Is dat iets waar bewust op ingezet wordt?

Jolijn Dedoyard: “Zeker wel. Alle Vandersanden-medewerkers worden erg goed op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen binnen het bedrijf, onder meer via infoschermen en de publicatie van ons eigen magazine. Andersom wordt de wil om betrokken te zijn ook wel beloond. Wanneer we nieuwe arbeiders zoeken, zal iemand zonder ervaring maar met de juiste mindset bijvoorbeeld altijd de voorkeur krijgen op iemand die al twintig jaar aan een machine heeft gestaan, maar niet de juiste ingesteldheid heeft. En dat geldt voor alle lagen van onze organisatie.” 

Rudi Vandormael: “Leading by example is ook iets waar veel belang aan wordt gehecht. Ik herinner me onze vorige CEO Jean-Pierre ‘Pirre’ Wuytack nog – de laatste familiale CEO – die bij wijze van spreken steeds met de vlag vooraan op het schip stond. Voor zo iemand ga je door het vuur.”

Met 31 dienstjaren op de teller ben jij de éminence grise in dit gezelschap, Dominique. Hoe heb je de onderneming door de jaren heen zien evolueren?

Dominique Nassen: “Ten opzichte van mijn beginjaren is Vandersanden een heel ander bedrijf geworden, dat is wel duidelijk. Toen telden we drie vestigingen, alles samen ongeveer tweehonderd medewerkers en waren we – op wat export naar Nederland en Duitsland na – volledig Belgisch. Intussen is het personeelsbestand verviervoudigd en zijn we in eigen land op zes verschillende locaties te vinden, naast buitenlandse filialen in Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.” 

Martijn van Buggenum: “Ik heb het hier ook fel zien veranderen. Ik ben in het vak gerold als jobstudent en stagiair, waarna ik vast in dienst ben gekomen. Ik werk al twaalf jaar op deze site in Lanklaar en intussen is het hier dubbel zo groot geworden. Vroeger hadden we één hoek- en strippenzaag, nu een hele zaagafdeling.”

Is die onvolprezen familiale cultuur bij Vandersanden ondanks de exponentiële groei van mensen, middelen en materieel intact gebleven?

Dominique Nassen: “Jazeker. Er wordt nog altijd gestreefd naar een zo vlak mogelijke hiërarchie. Iedereen is even aanspreekbaar, van arbeider tot manager. Al is het uiteraard wel een uitdaging om die oorspronkelijke ‘iedereen-kent-iedereensfeer’, waarbij je zowel met collega’s als klanten een warm persoonlijk contact had, in stand te houden.”

Jolijn Dedoyard: “Vandaar dat we op regelmatige basis leuke activiteiten voor het personeel organiseren, zodat iedereen elkaar beter kan leren kennen in een informele setting: er komt al eens een frietkraam, we organiseren bedrijfsbarbecues … We zetten ook sterk in op de integratie van nieuwe medewerkers, onder meer via een jaarlijkse welkomstdag en de introductie van een buddysysteem. Dat kadert perfect binnen de sociale filosofie van ons bedrijf, waarbij geen onderscheid gemaakt wordt op de werkvloer. Onze CEO zit niet in een ivoren toren, maar is echt een van ons.”

Over jullie CEO Johan Deburchgrave gesproken: hij staat sinds 1 januari 2024 aan het roer. Legt hij andere accenten? En hoe plukt het bedrijf daar de vruchten van?

Dominique Nassen: “Johan zet sterk in op de verdere professionalisering van onze onderneming. Logisch als je gegroeid bent naar een organisatie van meer dan achthonderd personen. Dan is er wel wat meer omkadering nodig en kan je niet alles ad hoc blijven oplossen.”

Jolijn Dedoyard: “Je merkt dat Johan het gewend is om voor grote ondernemingen te werken. Hij weet wat een productiebedrijf als Vandersanden moet doen om succesvol te zijn. Uiteraard zonder de goede aspecten van de oorspronkelijke familiale cultuur te verliezen.”

Dominique Nassen: “Structuur en efficiëntie zijn belangrijke speerpunten, maar daar wordt niet te rigide mee omgesprongen. Als een project van start gaat, is voor iedereen duidelijk wat de doelstellingen zijn en wat zijn of haar taak is. En als het nadien afgerond is, gaan we niet meteen over naar het volgende, maar bekijken we nog even hoe het verlopen is en wat we in de toekomst eventueel beter kunnen doen. We hebben ook al belangrijke stappen vooruitgezet op het vlak van projectmatig werken. Waarmee ik bedoel: diverse disciplines afvaardigen, samen een team vormen, de traditionele barrières tussen de verschillende afdelingen overschrijden … Daar zullen we ongetwijfeld op voortbouwen in de toekomst.”

Tot slot: wat zal die toekomst brengen, zowel voor jullie in het bijzonder als het bedrijf in het algemeen?

Dominique Nassen: “Het zal zaak zijn om optimaal te blijven inspelen op maatschappelijke uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan de verdere reductie van de CO₂-uitstoot, waar we nu al sterk mee bezig zijn. Met Pirrouet^® hebben we in dat opzicht al een fameuze steen in de rivier verlegd, maar om tegen 2050 volledig CO₂-neutraal te zijn, zijn er nog heel wat verbeterslagen te maken. Ik ben er echter van overtuigd dat we prima gewapend zijn tegen de evoluties die op ons afkomen. Zo zijn we alvast volop technologie aan het ontwikkelen om CO₂ uit rookgassen te capteren.” 

Dries Beyens: “De bouw gaat de komende tien jaar niet alleen verder verduurzamen, maar in mijn ogen ook ingrijpend veranderen. Het belang van prefab zal alleen maar toenemen, op esthetisch vlak zal de lat nog hoger komen te liggen … Het is aan ons om te blijven inzetten op nieuwe ontwikkelingen, technologieën en toepassingen, zoals steenstrippen en straatstenen op basis van het Pirrouet^®-concept. We mogen vooral niet ter plaatse blijven trappelen. Al zie ik dat niet snel gebeuren, duurzame innovatie is hier een vanzelfsprekendheid.”

Rudi Vandormael en Martijn van Buggenum: “Wat Pirrouet^® betreft, zijn de kinderziektes nu stilaan achter de rug en wordt het de komende jaren zaak om de kernprocessen nog beter in de vingers te krijgen, zodat de fabriek op volle capaciteit kan draaien. Op die manier hopen we hier op termijn een nieuwe standaard te kunnen zetten qua operationele efficiëntie, zowel binnen Vandersanden als in de volledige bouwsector.”

Jolijn Dedoyard: “Vanuit mijn hr-achtergrond zie ik heel andere uitdagingen. 20 % van ons bedrijf gaat weldra met pensioen en de nieuwe generatie kijkt heel anders tegen het werkleven aan. Hoe kunnen we meer flexibiliteit inbouwen zonder in te boeten aan onze productiedoelstellingen? Hoe gaan we daar als organisatie een goed evenwicht in vinden? Ook dat belooft een boeiend vraagstuk te worden, waar we reeds maximaal op anticiperen. Zoals we onder meer op het vlak van automatisering en duurzaamheid nu de vruchten plukken van inspanningen die we in het verleden al hebben geleverd. Wil je een voorloper zijn en blijven, dan kan je er niet vroeg genoeg bij zijn. Als je dan toch het geheim achter het succes van Vandersanden wil kennen, is het allicht dat …”