Platform voor de bouw
De herbestemming van industrieel erfgoed tot een toekomstgerichte nieuwe woonbuurt is altijd een evenwichtsoefening tussen verleden, heden en toekomst. De Wisselaar demonstreert dat het geen onbegonnen werk is. Integendeel, het gloednieuwe wooncomplex integreert zich met verve in de site van de voormalige tramstelplaats in Merelbeke, waar de oorspronkelijke gebouwen een prominente rol blijven behouden.
De tramstelplaats werd op verschillende manieren getransformeerd. Zo werden het tramstelgebouw, het seinhuis en een woning herbestemd tot wooneenheden die eigendom van de gemeente blijven. Daarnaast kwamen er twee meergezinswoningen met een multifunctionele sokkel en ondergrondse parkeerruimte bij. Het project kreeg de naam ‘De Wisselaar’ en voorziet in dertig appartementen. “Het architecturale ontwerp is het resultaat van een grondig masterplanningsproces dat perfect op de omgeving is afgestemd”, vertelt ontwerparchitecte Sofie Demeyere van Abscis Architecten. “We kozen voor een verzorgde, rustige en moderne uitstraling die de bestaande gebouwen niet overstemt, maar aanvult en zelfs versterkt. Dit resulteert in een perfecte harmonie tussen verleden en heden.”
Elk volume bestaat uit drie volwaardige bovengrondse verdiepingen. Eén volume kreeg ook een gedeeltelijke vierde bouwlaag. Gebouw A en B bieden respectievelijk plaats aan elf en negentien woonunits, inclusief commerciële functies op het gelijkvloers. “De variatie in grootte, type, positie en oriëntatie zorgt voor een divers woonaanbod”, vervolgt Sofie Demeyere. “Gebouw A omvat voornamelijk ‘doorzonappartementen’ met leefruimtes en terrassen aan de zuidgevel. Gebouw B biedt een mix van doorzon-, hoek- en twee eengevelappartementen. De oriëntatie en relatie met de omgeving en de functionele indeling hebben geleid tot een gevarieerde articulatie van de gevels. Zo zijn de gevelopeningen aan de noordzijde kleiner om warmteverlies te minimaliseren. De oost- en westgevels zijn gelijkaardig, maar met meer variatie en afgewisseld door inpandige terrassen die uitsteken ten opzichte van de gevellijn.
De zuidgevels combineren ramen met grote inpandige terrassen in een hogere dichtheid. Doorlopende horizontale streklagen met tussenliggende verticale ramen verbinden de bouwlagen zonder enige onderbreking, wat voor een leesbare verticaliteit zorgt.”
Qua gevelafwerking viel de keuze op rode baksteen in wildverband, afgewisseld met tussenlagen in verticaal halfsteensverband ter hoogte van de verdiepingsvloeren. Deze architectuur vindt ook aansluiting bij de aanpalende urban villa’s, die enkele jaren geleden in een eerste fase van het masterplan werden opgetrokken. “Het hedendaagse karakter creëerden we met zeer donkerbruin – ‘warm zwart’ – aluminium schrijnwerk en via het opvallend gebruik van spijltjesborstweringen – in totaal 425 lopende meter – ter hoogte van de terrassen en alle gevelopeningen”, vult Sofie Demeyere aan.“Leuk weetje: door deze zo veel mogelijk te vervaardigen uit holle kokers – in totaal 73 % van de profielen – werd ongeveer 7,6 ton staal en 14,4 ton CO2 bespaard. Duurzaamheid zit ‘m soms in de details … Een ander duurzaam detail: de inrit van de parkeergarage wordt gedeeld met het nog te bouwen naastliggende gebouw. Op die manier konden we wat plaats besparen. Met De Wisselaar hebben we opnieuw een project gerealiseerd waarmee we actief meebouwen aan de stad van de toekomst, waar erfgoed en stedelijke verdichting hand in hand gaan.”
Dexco – Studiebureau stabiliteit
In elk bouwproject speelt het studiebureau stabiliteit een cruciale rol. Doorgedreven ervaring gecombineerd met punctualiteit is dé basis voor vertrouwen. Daarom viel de keuze voor De Wisselaar op Dexco uit Sint-Amandsberg. “Sinds 2007 specialiseren we ons in het ontwikkelen en berekenen van structuren in beton of staal”, vertelt gedelegeerd bestuurder ir. Steven Demeester. “Hierbij werken we altijd oplossingen uit waarbij de nadruk op een gemakkelijke en logische uitvoering ligt. Met het accent op prefabricatie, omdat we geloven dat daar de sleutel voor een efficiënte en economische stabiliteit ligt. We concretiseren deze visie niet enkel met een klassieke studie stabiliteit waarbij de opmaak van de bekistingsplannen al op een uitvoering van geprefabriceerde elementen is gericht. We beschikken ook over de nodige knowhow voor de opmaak van uitvoeringstekeningen van geprefabriceerde betonelementen die rechtstreeks in het productieproces van de fabrikanten kunnen worden geïmplementeerd. Zelfs het omvormen en optimaliseren van bestaande studies in ter plaatse gestort beton naar een geprefabriceerde structuur behoort tot de mogelijkheden. Bovendien werken we alles nauwgezet uit in BIM, wat voor De Wisselaar een belangrijke voorwaarde was. Net als elk ander project werd deze opdracht gerealiseerd door een bouwkundig ingenieur in samenwerking met een bouwkundig tekenaar.”
TECHNISCHE FICHE
Bouwheer CAAAP (Gent)
Architect Abscis Architecten (Gent)
Hoofdaannemer(s) Artes Depret (Zeebrugge)
