De Brusselse Noordwijk is alweer een markant multifunctioneel kantoorproject rijker. The Arch is het resultaat van een grootschalige circulaire renovatie conform de hoogste duurzaamheidsnormen. Het gebouw, dat verspreid over twaalf bovengrondse en twee ondergrondse bouwlagen een bruto oppervlakte van circa 14.500 m² biedt, werd opgetrokken in het begin van de jaren 90, inclusief een laag gelijkvloers, beperkte verdiepingshoogtes en veel dwarswanden in gewapend beton. Daarom werd er gekozen voor een pragmatische oplossing, waarbij 70 % van de ruwbouw behouden bleef en tegelijk zoveel mogelijk nieuwe openingen werden gecreëerd. Op de begane grond bevindt zich nu een dubbelhoge lobby met een binnenstraat die de voor- en achtergevels met elkaar verbindt, terwijl op de verdiepingen open kantoorplateaus gecreëerd zijn.
Na het veelbesproken ZIN-project voor Befimmo (in samenwerking met Van Laere) gooide hoofdaannemer BPC Group opnieuw hoge ogen met deze spectaculaire, duurzame totaalrenovatie. De onderneming bevestigt daarmee haar voortrekkersrol in grootschalige circulaire bouw. Pierre Danner, directeur der werken bij BPC Group, licht de bijzonderheden van dit voorbeeldproject toe.
De voorbereidingsfase duurde vier maanden, waarbij BPC Group proactief omging met de uitdagingen die betrekking hadden op de stabiliteit van het gebouw. Pierre Danner: “Doordat we zicht hadden op de stabiliteit, konden we beter inspelen op onvoorziene omstandigheden tijdens de uitvoering. Over het algemeen was de bouwteamsamenwerking essentieel om zowel de kostenefficiëntie als de haalbaarheid van de ingrepen die verband hielden met het hergebruik van materialen, zoals het demonteren van de bestaande gevelbekleding in natuursteen, te maximaliseren.”
Naast de klassieke uitdagingen die een ingrijpende renovatie met zich meebrengt – met sloop- en heropbouwwerkzaamheden die nauw met elkaar verweven zijn, gelijktijdige bouwactiviteiten enzovoort – was er ook nog sprake van een reeks uitdagingen die specifiek voortvloeiden uit het duurzame en circulaire karakter van het project. Zo vergde de toepassing van geothermie behoorlijk delicate afbraakwerken om de vereiste boringen binnen de contouren van het gebouw zelf te kunnen uitvoeren.
Een ander voorbeeld: op de kantoorverdiepingen werd bijna 10.000 m² kalkpleister aangebracht. “Dat had een grote impact op de planning en organisatie”, geeft Pierre Danner aan. “Er zijn maar weinig vakmensen die dat in de vingers hebben en het moest bovendien zo laat mogelijk gebeuren, aangezien de pleister als afwerking fungeert.”
Deuren, toiletten en urinoirs, gevelbekleding, verhoogde vloeren …: heel wat bestaande materialen werden na de ontmanteling van het gebouw off-site gestockeerd, om later integraal te worden hergebruikt of gerecycleerd in het gerenoveerde geheel. Zo kreeg de lobby bijvoorbeeld een granitovloer op basis van gerecycleerde granulaten, die afkomstig zijn van de oorspronkelijke natuursteengevels en beglazing.
Pierre Danner: “We hadden het geluk dat we voor een bouwheer werkten die veel belang hecht aan duurzaamheid, wat essentieel is om de beoogde circulaire maatregelen te kunnen realiseren, zeker gezien de meerkosten ten opzichte van standaardtoepassingen.
Dit project is zonder twijfel een van de duurzaamste realisaties in de geschiedenis van BPC Group. Het illustreert op voorbeeldige wijze hoe de milieugerelateerde ambities van een private klant op een coherente en financieel beheersbare manier in de praktijk kunnen worden gebracht.”
Rekening houdend met alle bovenvermelde uitdagingen – en nog vele andere die we in het kader van dit artikel niet hebben aangehaald – was de planning erg strak. De vooropgestelde bouwtermijn bedroeg slechts 24 maanden. Vandaar dat er een groot projectteam gemobiliseerd werd, met drie werfleiders en vijf technici. “Ingrijpende renovaties zoals deze vereisen namelijk een betere coördinatie met de studiebureaus, zodat er snel kan worden gereageerd op onverwachte gebeurtenissen en de werkzaamheden niet tot stilstand dreigen te komen. En hoewel we de oorspronkelijke as-builtplannen konden bemachtigen, kwamen we al snel tot de conclusie dat deze niet helemaal strookten met de werkelijkheid …”, geeft Pierre Danner aan.
Met de voorlopige oplevering eind juni werd The Arch desondanks binnen de beoogde termijn en het ingecalculeerde budget
gerealiseerd, wat een echte tour de force is voor zo’n complex en omvangrijk renovatieproject. “In projecten als deze zijn de coördinatie tussen de verschillende betrokken partijen en een goed inzicht in de bijbehorende uitdagingen cruciaal. Dankzij een bouwheer die er nadrukkelijk voor openstond om grenzen te verleggen en een architect die zich flexibel opstelde, is alles vrij voorspoedig verlopen. Ik ben best trots op wat we als team hebben verwezenlijkt, en dat dus perfect binnen de timing en het budget dat de klant voor ogen had”, besluit Pierre Danner.
Belcotec – HVAC en elektriciteit
Eén partner hebben voor HVAC en elektriciteit: het biedt heel wat voordelen. Dat bleek eens te meer bij de realisatie van The Arch. Belcotec fungeerde er als centraal aanspreekpunt voor alle gebouw- en elektrotechnieken. “Het HVAC-luik gaat hoe dan ook gepaard met een behoorlijk lot elektriciteit, dus enkele jaren geleden hebben we beslist om elektriciteit (branddetectie, toegangscontrole, beveiliging, verlichting …) als volwaardige extra pijler toe te voegen aan ons activiteitenaanbod, zodat we ook ‘combinatieprojecten’ zoals The Arch tot een goed einde te kunnen brengen. Dit is dan ook een belangrijke referentie voor ons, omdat ze aantoont dat wij die mix van technieken perfect in de vingers hebben”, vertelt Stijn Geboers, Directeur HR, Finance en IT bij Belcotec. “Aangezien het om een ingrijpende renovatie ging, was het best uitdagend. We waren al nieuwe technieken aan het installeren toen er op andere verdiepingen nog afbraakwerken aan de gang waren. Daarnaast was er – vooral op HVAC-vlak – veel prefabricatie nodig om tijd te kunnen winnen op de werf. En uiteraard stoot je bij grootschalige verbouwingen altijd op zaken die moeilijk te integreren zijn in een theoretisch 3D-model. Gelukkig hebben we alle euvels vlot kunnen oplossen, dus uiteindelijk is dit project zeer goed verlopen. CORES Development en Studiebureau Van Reeth hebben ons intussen al verschillende keren opnieuw ingeschakeld in het kader van andere realisaties, dus ook zij waren duidelijk tevreden over onze inbreng.”
TECHNISCHE FICHE
Bouwheer CORES Development (Antwerpen)
Architect B2Ai architects (Brussel, Gent, Roeselare, Antwerpen)
Hoofdaannemer(s) BPC Group (Oudergem)