Modelwijk: hout, glas en groen

Sinds 2006 ondergaat de Modelwijk in Laken een ingrijpende transformatie. Dit strategische project richt zich op het optimaliseren van huisvesting, stedenbouw en landschap, waarbij nieuwbouw wordt gecombineerd met de grondige renovatie van het meer dan zestig jaar oude erfgoed. Het ‘en cours de route’ verwerven en correct interpreteren van informatie over de bestaande gebouwstructuren was daarbij de grootste bouwkundige uitdaging.

De bouw van de nieuwe bibliotheek en het buurthuis op de Modelwijksite in Laken was in alle opzichten een bijzonder project. Beide gebouwen hebben een structuur van gelamineerd hout, met daarboven een dakopstand van respectievelijk 2 en 1 meter, uitgevoerd in houtskeletbouw. De gevels bestaan uit een combinatie van een larikshouten gordijngevel aan de binnenkant en aluminium profielen aan de buitenkant, waarbij de verticale stijlen zijn afgewerkt met decoratieve vinnen van afzelia. Ook de dakopstanden zijn bekleed met afzelia. In de houten planchetten zijn op onregelmatige basis groeven gefreesd, wat het effect geeft van planken met verschillende breedtes. Tussen de twee gebouwen is een gemeenschappelijke entree gebouwd, bestaande uit glas en een stalen structuur. Dankzij het uitgebreide gebruik van glas is het geheel visueel transparant, wat naadloos aansluit bij het concept van de oorspronkelijke ontwerpers van de Modelwijk.

Versterken en vergroenen

Om de bewoners van de omliggende woonblokken meer groen te bieden, werden beide daken bedekt met groendaken. 

Hilde van der Burgt, junior projectleider bij PIT-EIFFAGE: “De grootste uitdaging was dat de nieuwe structuren moesten worden gebouwd op het dak van een bestaand gebouw met een beperkte draagkracht. Hiervoor werd eerst uitgebreid onderzoek gedaan naar de bestaande structuur en de beste manier om deze te verstevigen. In overleg met verschillende ingenieurs en SECO werd uiteindelijk besloten om de betonnen plaat van bovenaf te versterken met omgekeerde balken, waarbij stalen liggers tussen de balken werden geplaatst om de nieuwe structuur te ondersteunen. Ondanks deze versteviging bleef het een uitdaging om verder te bouwen op de bestaande plaat.”

Circulariteit in de praktijk

Op technisch vlak voldoen de gebouwen uiteraard aan de huidige eisen, met een ventilatiesysteem D en elk een eigen warmtepomp. De bibliotheek wordt verwarmd met vloerverwarming, die per zone geregeld kan worden. In het buurthuis zorgen vloerconvectoren zowel voor verwarming als ventilatie. Om energie te besparen, is de verlichting in alle sanitaire ruimtes en bergingen aangesloten op bewegingsmelders.

Hilde van der Burgt: “Het vastleggen van alle leidingen in de isolatiechape om te voorkomen dat ze zouden opdrijven, evenals het installeren van elementen op vloerniveau zoals convectoren en vloerstopcontacten, maakte van de ogenschijnlijk eenvoudige uitvoering van de technische installaties toch een uitdaging.”

“Naast de energiezuinige technische installaties en de houten structuur hebben we ook op verschillende manieren circulariteit toegepast tijdens de bouw. De wandtegels in de keuken zijn bijvoorbeeld vervangen door keramische steenstrips die over waren van een ander project en de dorpels van blauwe steen en een deel van de waterafvoer zijn gerecupereerd van eerdere werken. Ook de vloeropbouw is deels aangepast met duurzaamheid in gedachten: de polystyreenkorrels in de mortel zijn afkomstig van gerecycleerd verpakkingsmateriaal. Zowel deze uitvullaag als de onderlaag van kleikorrels buiten zijn in de toekomst volledig recycleerbaar en herbruikbaar”, besluit Hilde van der Burgt.