VUB zet in op gevechtssport voor iedereen

Het laatste decennium onderging de VUB-campus in Etterbeek een complete metamorfose. Het terrein geraakt stilaan volgebouwd, maar toch vond de universiteit nog een plaatsje voor een Vechtsport Expertise Centrum (VEC). Concreet werd Gebouw L gerenoveerd en uitgebreid tot een plek waar Brusselse vechtsportwerkingen en de Vlaamse Boks Liga in alle comfort en onder begeleiding van VUB-experts kunnen trainen.

Met het VEC wil de VUB inspelen op de toenemende diversificatie van de sportbeoefening. Omdat de universiteit vechtsporten als een middel tot emancipatie voor de Brusselse jeugd beschouwt en uit studies was gebleken dat er in de hoofdstad een tekort aan kwaliteitsvolle vechtsportinfrastructuur is, besloot het rectoraat te investeren in een centrum dat voor iedereen toegankelijk is. Het project is een voortzetting van de activiteiten van ‘Sport & Society’, dat al vele jaren onderzoek doet naar de sociale meerwaarde van sport. Deze groep zal dan ook – samen met andere VUB-wetenschappers – instaan voor de begeleiding en vormingsprogramma’s voor alle organisaties die in het VEC actief zijn. Om het project te concretiseren, werd een budget van 4 miljoen euro uitgetrokken, waarvan de Vlaamse overheid 725.000 euro en het Vlaams Brussels Fonds 700.000 euro voor hun rekening namen. 

De Vlaamse Gemeenschapscommissie gaf 100.000 euro voor sportmateriaal en de Vlaamse Boks Liga (die er de nationale trainingen zal organiseren) voorzag in een bijdrage van 250.000 euro.

Aangebouwd aan ‘sportcomplex’

Qua locatie was Gebouw L (gelegen aan de General Jacqueslaan) de meest logische keuze: dit is immers het ‘sportcomplex’ van de campus waarin het zwembad, een Basic Fit-vestiging en twee sporthallen zijn ondergebracht. “Bovendien grenst het aan een van de weinig stukken braakliggend terrein van de site”, aldus Alexander Hendrickx, projectleider bij hoofdaannemer Pellikaan. “Tussen de ‘benen’ van dit U-vormige gebouw werd het VEC opgetrokken. Om een toekomstbestendig gebouw te creëren, werd gekozen voor een warmtepomp die via vloerverwarming de inkomhallen en gang verwarmt, terwijl de sporthal met lucht op temperatuur wordt gebracht.”

Twee zalen, een geheel

Het VEC heeft een rechthoekige footprint, is ongeveer 1.100 m² groot en omvat twee vechtsportzalen die door middel van een mobiele akoestische wand van elkaar zijn afgescheiden. Elk zaaldeel beschikt over een eigen berging en inkomhal. “De ene kant werd ingericht met een vaste en mobiele boksring en bokszakken”, vertelt Alexander Hendrickx. “De andere kant is een dojo met matten voor gevechtssporten zoals judo, karate en taekwondo. Omdat het VEC is aangebouwd, kunnen de douches, kleedkamers, balie en parkeerplaatsen van Gebouw L worden gebruikt. Boven de inkomhal en berging werd aan één zijde de technische ruimte voorzien, terwijl zich aan de andere zijde een tribune met een glazen balustrade bevindt.”

Nieuwe architecturale balans

Het gebouw bestaat uit een staalstructuur met welfsels als verdiepingsvloer. “De gevels zijn binnendozen waarvan de onderzijde aan de buitenkant is afgewerkt met lichtgrijze sandwichpanelen”, vervolgt Alexander Hendrickx. “Het bovenste deel bestaat uit een alu glasgevel, wat voor een rijkelijke natuurlijke lichtinval zorgt. Dit concept klinkt misschien sober en eenvoudig, maar is niettemin een sterk staaltje architectuur. Zo zorgde de architect voor een nieuwe balans tussen het brutalistische karakter van het oorspronkelijke gebouw en een fris, modern sportcentrum met een uitnodigende uitstraling. Er is ook sprake van verschillende architecturale details. De voegen van de sandwichpanelen zijn bijvoorbeeld uitgelijnd met de profielen van de glasgevel. Die ‘soberheid met oog voor detail’ werd trouwens doorgetrokken aan de binnenkant. De architect koos voor een beperkt aantal materialen: de steeldeck en binnendozen zijn in galva, net als de kanalen die door de stalen dakliggers lopen. 

Verder werd een zwevende, vlakelastische PU-sportvloer geplaatst, terwijl de rest van de vloeren uit gepolierd beton bestaan. Ten slotte werden de grote binnenramen tussen de inkom- en sporthal én alle binnendeuren uitgevoerd in hout.” 

Architecturaal concept geoptimaliseerd

Het project is een E&B, Engineer & Build dus. “Dit betekent dat Pellikaan met het originele ontwerp aan de slag is gegaan”, verduidelijkt Alexander Hendrickx. “Bij de aanbesteding was het een grote uitdaging om het architecturale concept binnen het budget van de klant te laten passen. Dankzij onze jarenlange ervaring in het ontwerpen en bouwen (Design and Build) van sportinfrastructuren konden we optimalisaties doorvoeren en zodoende tot een technisch goed en budgetvriendelijk concept te komen. Hiervoor werkten we samen met onze partner Studie10 om de staalstructuur te optimaliseren. Ook stelden we voor om de originele HSB-gevelopbouw te vervangen door een binnendoos met sandwichpanelen. Niettemin bleven we trouw aan de architecturale visie, waarin ritme en uitlijning in de gevel en structuur centraal stonden.” 

Logistieke creativiteit vereist

In bouwkundig opzicht was dit project een kolfje naar de hand van Pellikaan. Op organisatorisch vlak moest het gereputeerde bouwbedrijf echter het onderste uit de kan halen. Alexander Hendrickx: “De vrije ruimte op de site was uiterst beperkt, waardoor we onze eigen werfketen aan de andere kant van het gebouw moesten opstellen. Er was echter enkel toegang tot de werf via een brandweg die op de Generaal Jacqueslaan uitgeeft, wat zeker gedurende de ochtendspits problemen met zich meebracht. Elke vrachtwagen moest immers op deze weg keren om op de site te geraken. Daarnaast hebben we ons door de beperkte ruimte bijna letterlijk ‘vastgebouwd’. Zo moesten we de gevel zo lang mogelijk openlaten omdat we het binnenplein anders niet meer met hoogtewerkers en verreikers konden bereiken.” 

Demonstratie van expertise

Op 5 mei werd het VEC opgeleverd, maar het gebouw wordt pas deze zomer in gebruik genomen. “Eerst voor de sportkampen van kinderen en daarna zullen ook de universiteit en de Vlaamse Boks Liga de gevechtssportzalen gebruiken”, aldus Alexander Hendrickx. “In elk geval zijn alle partijen bijzonder tevreden met het resultaat en Pellikaan misschien nog wel het meest. Dit project demonstreert nogmaals dat wij een meedenkende partij zijn die graag samen met de klant en bouwpartners tot het beste ontwerp komt en welke past in het budget van de klant. We hebben opnieuw bewezen dat we geen enkele uitdaging uit de weg gaan en steeds werken om tot een resultaat te komen waarin alle betrokkenen zich kunnen vinden.”     

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer Vrije Universiteit Brussel (Brussel)
Architect Modulo Architects (Brussel) en Kaderstudio (Brussel)
Hoofdaannemer(s) Pellikaan (Zaventem)