Pont Albert: ode aan interbellumarchitectuur

De Pont Albert in Nieuwpoort onderging recent een ingrijpende renovatie die een nieuw tijdperk inluidt voor dit historische pand. Gelegen aan de kaai bij het iconische sluizencomplex De Ganzepoot, heeft deze plek een rijke geschiedenis die teruggaat tot de Eerste Wereldoorlog. Destijds speelde de sluis een cruciale rol in het onder water zetten van de IJzervlakte, wat de opmars van de Duitse troepen stopte. Dit historische belang wordt nu gecombineerd met een moderne toekomstvisie.

Het architecturaal uitdagendste gedeelte van dit project was de renovatie van de gevel van het historische café ‘Pont Albert’, dat teruggebracht werd naar zijn oorspronkelijke staat, inclusief de originele kleuren, de smeedijzeren luifel en architectonische details. Dit maakt deel uit van een breder plan om de historische waarde van het gebied te behouden, terwijl tegelijkertijd ruimte wordt gecreëerd voor moderne voorzieningen. De vernieuwde Pont Albert omvat achttien ruime, zonnige appartementen, elk met een uniek uitzicht op het water, de kaai of het Koning Albert I-monument.

Stedenbouwkundige puzzel

Jozef Hessel, architect-zaakvoerder bij A1AR architects & more: “We hebben al heel wat projecten tot een goed einde gebracht voor deze bouwheer. Meestal worden we geconsulteerd als het iets complexer wordt, zowel qua inplanting als stedenbouwkundige voorschriften. En dit project stelde in dat opzicht zeker niet teleur! Na de initiële vaststelling dat er weinig waarde in de gevel te ervaren was, stuurde het agentschap Onroerend Erfgoed zijn advies bij gezien de kwaliteiten van de interbellumarchitectuur rondom de Ganzepoot. We werden uitgedaagd om de gevel toch te bewaren en een passend antwoord te bieden voor de delen die mochten worden afgebroken.”

Jurgen Buseyne, zaakvoerder bij projectcoördinator B&V Project: “Niet alleen de interbellumarchitectuur en esthetiek van het oorspronkelijke pand moesten behouden blijven, ook de originele materialen moesten deels (her)gebruikt worden. Waardoor we dus nieuwe technieken en oude materialen moesten combineren en tóch de beoogde duurzaamheid moesten zien te bereiken. Dát was pas een uitdaging …”

Erfgoedwaarde als leidraad

“Desondanks deed zich wel meteen een opportuniteit voor”, gaat Jozef Hessel verder. “We konden namelijk beginnen nadenken over een oplossing, maar zonder rekening te moeten houden met de typische stijl die in Nieuwpoort-Bad gangbaar is. Pont Albert bevindt zich namelijk in Nieuwpoort-Stad en beiden besmetten elkaar architecturaal (gelukkig) niet.”

“Rond De Ganzepoot heb je nog heel wat gebouwen die geheel of gedeeltelijk dateren uit het interbellum, de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. En dat wilden we bewaren. Dus toen gingen we naar de kenmerken van het gevelbeeld kijken en wat daarin belangrijk was qua erfgoedwaarde. Zo kristalliseerden zich enkele gebouwen, zoals Café l’Éclusier, Hotel l’Inondeur en het bewuste Café Du Pont Albert. Op die manier konden we het gevelbeeld dat we voor ogen hadden perfect in kaart brengen. We deden dat op basis van het verspringen van gevelhoogtes, differentiatie van dakhellingen en materialen en compositie in combinatie met de bebouwing uit verschillende stijlperiodes. Ook de belijning was belangrijk. Verticaliteit was essentieel. 

Hierdoor werd er gekozen om met gevelstenen in verschillende kleuren en ramen met dezelfde verhoudingen als in de eerder opgesomde gebouwen te werken. Ondanks de sterke verticaliteit moest er ook een horizontale connectie komen. Zo krijg je eenheid in verscheidenheid. De horizontale koppelingen gebeuren met behulp van plinten, sierlijsten en detaillering.”

Delicate balans tussen behoud en vernieuwing

Jozef Hessel: “Toen we begonnen ontwerpen, hebben we de bestaande gevel enkel uitgerust met een optopping. De naburige volumes konden dan dankzij de juiste dakvormen net iets hoger aansluiten. Het BPA gaf drie bouwlagen en een hellend dak mee, maar door de aansluiting van ons project met de buren blijven we daar ruimschoots onder. Op deze manier komt de originele gevel bovendien veel meer tot zijn recht zonder aan kracht te verliezen ten opzichte van de nieuwe gevels. Ook qua kleurenpalet keken we naar wat er al was en probeerden we nieuwe en oude vormen, maten en tinten met elkaar te laten versmelten. Een hele uitdaging, zeker omdat de erfgoeddienst alles scherp in de gaten hield.”

Jurgen Buseyne: “Ook voor het interieur en de technieken behielden we een gezonde balans, namelijk die tussen prijs en kwaliteit. Al bij al biedt Pont Albert, met zijn combinatie van erfgoedwaarde en moderne luxe, best wel een unieke woonervaring. Het is een voorbeeld van hoe historisch erfgoed en moderne architectuur hand in hand kunnen gaan, waarbij respect voor het verleden en een visie voor de toekomst worden gecombineerd. Hoe ingewikkeld die oefening soms ook was. Leuk weetje: op de plaats waar vroeger het café was, bevindt zich nu een delicatessenzaak met als naam … Pont Albert.”    

Vakmanschap in dienst van erfgoed

Pont Albert in Nieuwpoort is een indrukwekkend voorbeeld van hoe historische charme en moderne architectuur hand in hand kunnen gaan. Het project in het hart van Nieuwpoort-Stad bestaat uit een gebouw met vier bovengrondse bouwlagen en een kelderverdieping. Deze realisatie is meer dan alleen mooi, want ze is ook technisch hoogstaand. COBE ingenieurs, een gerenommeerd ingenieursbureau dat gespecialiseerd is in structurele en bouwkundige berekeningen, speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van Pont Albert. Het was verantwoordelijk voor de stabiliteitsberekeningen en zorgde ervoor dat het gebouw, ondanks de complexe combinatie van oud en nieuw, voldoet aan de strengste normen op het vlak van constructieve veiligheid en duurzaamheid.

Tekst Kris Vandekerckhove   |    Beeld A1AR architects & more

Wat Pont Albert echt bijzonder maakt, is de integratie van de historische gevel in het nieuwe ontwerp. Deze gevel, een overblijfsel van het oorspronkelijke gebouw, is zorgvuldig bewaard gebleven en vormt nu een visuele verbinding tussen het verleden en de toekomst. De keuze om deze gevel te behouden, geeft het project niet alleen een unieke esthetiek, maar ook een diepere culturele waarde. Stijn Gurdebeke, projectingenieur in opdracht van COBE ingenieurs: “De bovenbouw van het project is uitgevoerd in kalkzandsteen, een materiaal dat gekozen is vanwege zijn uitstekende draagvermogen en akoestische eigenschappen. Voor de fundering van de kelder werd gebruikgemaakt van een combinatie van valse putten en een secanspalenwand, met speciale aandacht voor de nabijgelegen bebouwing en de historische gevel.”

Het beste van twee werelden

Pont Albert is een schoolvoorbeeld van hoe moderne architectuur en bouwtechniek kunnen bijdragen aan het behoud van historisch erfgoed. Dit project biedt niet alleen plaats aan stijlvolle en comfortabele woonruimtes, maar versterkt ook de culturele waarde van Nieuwpoort. Dankzij de expertise van COBE ingenieurs is het niet alleen een esthetisch, maar ook een technisch meesterwerk geworden​.