Nieuwe EN 16755-norm zet puntjes op de i voor brandvertragend hout

De Europese norm EN 16755, die de duurzaamheid van brandvertragend behandelde houtproducten moet beoordelen, ondergaat een grondige revisie. Een noodzakelijke stap, aldus Steven Paulussen van Houthandel Paulussen: “De realiteit haalde de norm al een tijdje in. Vooral bij exterieurtoepassingen liep het mis.”

De EN 16755 – voluit ‘Technische duurzaamheid van de prestaties met betrekking tot brandgedrag – Classificering met brandvertragende middelen behandelde houtproducten voor binnen- en buitentoepassingen’ – is de Europese norm die bepaalt welke testmethode(s) producenten van brandvertragend behandeld hout/houtproducten dienen te gebruiken om de kwaliteit van de brandvertragende behandeling doorheen de tijd aan te tonen. Voor binnen- én buitengebruik is dit dé referentie. Alleen: de vorige versie, die dateerde uit 2017, was in meerdere opzichten achterhaald.

Uitgebreidere scope 

Volgens Steven Paulussen toont de aanpassing van de norm aan hoe moeilijk het is om een complex natuurproduct als hout in een standaardregel te vatten. “Hout is divers. Combineer dat met de vele soorten brandvertragende behandelingen en de snel evoluerende markt en je begrijpt hoe snel een norm kan verouderen.” Wat liep er dan mis? Vooral de duurzaamheid bij exterieurtoepassingen bleek in de praktijk vaak veel slechter dan de testresultaten deden vermoeden. “Sommige producenten konden zogezegd aantonen dat er geen uitloging was”, legt Paulussen uit, “maar in werkelijkheid gebeurde dat net heel snel.” 

Hoog tijd dus voor aanpassing

De nieuwe versie van de norm pakt dit grondig aan. Zo is de introductie herschreven en is de reikwijdte van toepassing uitgebreid. Voortaan geldt de norm voor alle houtvormen – van verduurzaamd hout tot thermisch gemodificeerd hout – en uiteenlopende behandelingen: impregnaties, coatings en zelfs producten die brandvertragers opnemen tijdens de productie. Ook behandelingen waarbij een niet-brandvertragende coating boven op een behandeld houtproduct komt vallen nu
onder de norm.

Terminologische en inhoudelijke wijzigingen

Een opvallende wijziging is de terminologische aanpassing van ‘Accelerated Weathering’ naar ‘Artificial Weathering’. “Het woord ‘accelerated’ suggereerde dat het een versnelde maar evenwaardige simulatie was van natuurlijke veroudering”, aldus Steven Paulussen. “Maar onderzoek toont aan dat dit niet klopt, want de impact is fundamenteel anders. Daarom is het correcter om van kunstmatige veroudering te spreken.”

Een belangrijke inhoudelijke wijziging is het schrappen van de Cone Calorimeter-test (ISO 5660-1) uit de lijst van toegelaten testmethodes. Steven Paulussen: “Die test is interessant voor kleinschalige studies, maar meet veel te weinig variabelen om betrouwbare uitspraken te doen over de duurzaamheid van brandvertragers bij buitentoepassingen.” Doordat de test ook vaak werd gecombineerd met Artificial Weathering was de foutenmarge dubbel zo groot. “Niet representatief, dus terecht dat hij geschrapt wordt.”

Ter vervanging worden minstens twee grootschalige SBI-tests (EN 13823) verplicht: eentje voor en eentje na veroudering. Daarbij mag men kiezen tussen natuurlijke veroudering (EN 927-3) of de kunstmatige variant. “Belangrijk hierbij is dat verschillende gevelprofielen andere resultaten kunnen geven”, legt Steven Paulussen uit. “Een vlakke plank gedraagt zich anders dan een geribbelde. Ook de montagerichting – horizontaal of verticaal – speelt een rol. Generaliseren is dus geen optie.”

De terminologie is ook afgestemd op de logica van duurzaamheid: waar de oude norm verwees naar ‘Service classes’ uit Eurocode 5 gebruikt de nieuwe versie nu de ‘Use classes’ uit EN 335. “Een logische aanpassing”, stelt Steven Paulussen. “Je beoordeelt het hout nu op basis van het échte gebruik en niet enkel de structurele context.”

Geen vage omschrijvingen meer 

Misschien wel de meest verhelderende aanpassing: alle verwijzingen naar de ‘service life’ zijn geschrapt. De vorige versie bood producenten de mogelijkheid om deze levensduur in vage bewoordingen te omschrijven, waardoor zelfs experts het spoor bijster raakten. “Je las zinnen als: ‘De brandvertrager loogt niet uit, maar het effect vermindert in hetzelfde tempo als de veroudering’. Probeer daar maar eens uit af te leiden of de brandklasse behouden blijft.” Volgens Steven Paulussen is duidelijkheid essentieel: “De SBI-test zegt zwart-op-wit of je een brandreactieklasse haalt of niet. Bij een stevige verzwakking val je eruit, punt. Je kunt dat niet verdoezelen met poëtische omschrijvingen.”

De nieuwe norm stelt ook dat in het ‘Classification report’ moet worden opgenomen welk onderhoud nodig is, met welk product en op welk interval. “Zonder Cone Calorimeter komen voor bepaalde producten nu plots realistische resultaten naar boven”, zegt Paulussen. “Dat betekent: verplicht onderhoud voorzien en communiceren.”

Tegelijk benadrukt de norm dat elke fabrikant vrij is om zijn eigen testmethode te kiezen, maar bij betwisting is Natural Weathering conform EN 927-3 maatgevend. “En dat is nog goedkoop ook”, lacht Paulussen. “Je zet het hout een jaar buiten en Moeder Natuur doet haar werk.”

Toch ziet hij ook valkuilen. “Door het verplichte onderhoud bij exterieurtoepassingen zou hout kunnen inboeten aan aantrekkingskracht. Het risico bestaat dat architecten uitwijken naar nauwelijks gereguleerde alternatieven zoals composieten, die zich spiegelen aan hout maar niet aan deze norm hoeven te voldoen.” Zijn oproep is dan ook duidelijk: “Blijf absoluut kiezen voor hout. Een goede regulering zorgt immers voor zekerheid!”