Dubbel zoveel sportoppervlakte in Sportcomplex Bleukens

De gemeente Balen draagt de leuze ‘sporten is gezond’ hoog in het vaandel. Bewijs hiervan is de recente uitbreiding van Sportcomplex Bleukens tot een heus sportpark met twee modules, een aparte ruimte voor gevechtssporten en een multifunctionele zaal. Het is een progressief gebouw geworden waarin de principes van Climate Responsive Design zijn toegepast. Daardoor is het een sportcomplex waar compactheid, flexibiliteit en een duurzame omgang met energie en water centraal staan.

Sportcomplex Bleukens is vandaag ongeveer 2.750 m² groter dan bij de bouw in 2002. De uitbreiding werd vooral op het gelijkvloers gerealiseerd (boven op de nieuwbouw werd enkel een technische verdieping voorzien). “We stonden voor een creatieve opgave om het eisenpakket van de bouwheer in één bouwlaag te integreren, terwijl de beschikbare bouwruimte eerder beperkt was”, vertelt architect Ignace Pollentier van Studio Klein Brabant. “Daarom hebben we een concept ontwikkeld waarbij alles rond ‘compactheid’ draait. We herleidden alle functies tot essentiële basisvormen, waarna we deze met de circulatieassen als ruggengraat in de meest compacte en functionele opstelling hebben samengebracht. Tegelijkertijd zochten we naar een manier om het gebouw flexibel opdeelbaar te maken. Elke zaal bestaat uit twee delen met een eigen brede toegang, waardoor ze volledig onafhankelijk van elkaar kunnen worden gebruikt. Daarnaast kozen we voor een opengridstructuur met niet-dragende invulwanden in holle zichtbetonblokken. Zo kunnen de ruimtes bij wijzigende noden in de toekomst relatief eenvoudig en zonder structurele werken worden aangepast.”

Architecturale tempering van hoogte

Ondanks de aanzienlijke vrije hoogte presenteert het gebouw zich eerder als een laag volume. “Dat heeft alles te maken met het inzetten op de horizontale geledingen van de volumes en de gevels”, verduidelijkt Ignace Pollentier. “Het geheel wordt opgedeeld door duidelijk aanwezige horizontale lijnen, waardoor het sportcomplex minder hoog lijkt dan het is. Voor de aansluiting met de bestaande gebouwen kozen we voor een lager volume, waardoor de nodig luchtigheid ontstaat. Bovendien konden we op die manier één langse zijde van de sporthal volledig uitwerken in polycarbonaat, zodat deze ruimte maximaal van noordgericht daglicht kan genieten.”

Eenvoudige structuur, complexe afwerking

De structuur is integraal opgebouwd uit prefabbeton en stalen buikliggers voor de dakconstructie. De gevels op het gelijkvloers werden afgewerkt met sandwichpanelen in prefabbeton, wat voor een robuuste uitstraling zorgt. “De overige delen kregen een dubbelwandige gevel met geperforeerde binnendozen en geprofileerde gevelbeplatingen”, vertelt Ignace Pollentier. “Om de grootte van de gevels te doorbreken, voorzagen we een afwisselend patroon van twee types profielplaten. Het dak werd opgebouwd uit steeldeck en is afgewerkt met PIR-isolatie en roofing.” 

Streven naar optimale akoestiek

Binnenin werd gebruikgemaakt van lichte betonnen invulwanden. “Om een optimaal akoestisch comfort te bereiken,  werkten we in de sporthal en de zaal voor gevechtssporten met akoestische betonblokken, houten panelen en geperforeerde steeldeck”, vertelt Koen Verhoeven, projectleider bij Pellikaan, dat als specialist in sportinfrastructuur de hoofdaanneming van dit project kreeg toebedeeld. Daarnaast voorzagen we een akoestisch gordijn tussen de dojo en de polyvalente zaal, zodat beide als één geheel kunnen worden gebruikt. De eerste werd uitgerust met judomatten, de tweede kreeg een parketvloer. Op die manier kunnen er ook sporten als dans plaatsvinden in Sportcomplex Bleukens. In de sporthal hebben we een combi-elastische sportvloer gelegd.”

Architectuur helpt onderhoud 

Interessant is dat de architect bij het uitwerken van het ontwerp ook veel aandacht besteedde aan het onderhoud en het beheer van het gebouw. Zo zijn de ventilatiekanalen waar mogelijk in het zicht gelaten, wat een eenvoudige maintenance toelaat. De technische ruimte is erg ruim en vlot toegankelijk via een trap op de kruising van twee circulatieassen. “Verder voorzagen we een gedeelde laad- en loszone, een zone voor afvalverzameling en een gevarieerd aanbod van bergruimtes op diverse plaatsen in het gebouw”, vervolgt Ignace Pollentier.

Zuinig met energie en water

Door de principes van ‘Climate Responsive Design’ toe te passen, worden energievretende technieken maximaal beperkt. “Dit betekent in de eerste plaats dat we door de oriëntatie van het gebouw, een vaste zonwering en een volumeopbouw maximaal inherente warmtewinsten creëren en oververhitting voorkomen”, legt architect Ignace Pollentier uit. “Daarnaast wordt de HVAC aangestuurd door twee luchtgroepen waarvan de verwarmingsbatterijen worden gevoed door een warmtepomp. Er zijn tevens oplossingen geïmplementeerd om het waterbeheer zo duurzaam mogelijk te houden.”

Bijzonder pittig project

Pellikaan nam in dit project voornamelijk een coördinerende rol op, hoewel er geregeld eigen arbeiders moesten inspringen. Dat had voornamelijk te maken met het aanhoudende slechte weer, wat een erg nefast effect op de planning had. “We startten vorig jaar in oktober en al na twee weken begon het te regenen”, aldus Koen Verhoeven. “Dit was een serieuze streep door de rekening, aangezien we toen net in de ruwbouwfase zaten. De weersomstandigheden waren dermate slecht dat we zelfs reeds uitgevoerde werken opnieuw dienden te realiseren. Zo liepen de funderingen herhaaldelijk vol en hebben we meermaals de bekisting moeten overdoen. Ook de montage van de prefab, de uitvoering van het metselwerk en de dak-/gevelwerken werden sterk bemoeilijkt door de aanhoudende regen en windvlagen. Gelukkig is Pellikaan voor geen kleintje vervaard en weten we altijd wel oplossingen voor onverwachte uitdagingen te vinden. Ondanks de omvang van dit project en de vele tegenslagen door het weer, slaagden we er toch in om het sportcomplex op de voorziene datum van 19 augustus op te leveren. En dat zonder enig kwaliteitsverlies. Sportcomplex Bleukens is een erg mooie referentie geworden waarop we bijzonder trots zijn. Want de realisatie van dit project was best wel pittig!”