Steeds minder arbeidsongevallen in de bouw

Het recente drama in Opoeteren, waarbij een zeventienjarige stagiair overleed nadat hij een betonnen legger op het hoofd kreeg, is een jammerlijke uitzondering op de regel, maar over het algemeen neemt het aantal arbeidsongevallen in de bouw drastisch af. Tussen 2014 en 2021 ging het zelfs om een daling van 19,5 %, zo bleek uit een analyse van Embuild op basis van cijfers van Fedris, het federaal agentschap voor de beroepsrisico’s. Een bewijs dat de vele inspanningen van bouwfederaties en -bedrijven hun vruchten afwerpen, al mag dat geen reden zijn om de aandacht voor veiligheid te laten verslappen. Want elk ongeval is en blijft er één te veel …

De bouw sleept al decennialang het hardnekkige imago van onveilige sector met zich mee. Nochtans neemt het aantal arbeidsongevallen op werven in ons land jaar na jaar af. Tussen 2014 en 2019 ging het om een daling van 14 % – van 10.369 naar 8899 ongevallen met minstens één dag arbeidsongeschiktheid tot gevolg. Vervolgens kwam coronajaar 2020, waardoor zich plots een extra daling van 13,7 % voordeed. In 2021 steeg het aantal ongevallen opnieuw naar 8341, een logische evolutie na de onvolledige werfbezetting in volle coronatijd en de kleinere kans op arbeidsongevallen in die periode. Wat belangrijker is, is dat het aantal incidenten in 2021 lager lag dan in precoronatijden (-6 % in vergelijking met 2019). De positieve trend zet zich dus door … 

Belangrijke kanttekeningen

Toch mag dat op zich geen reden zijn tot vieren. Achteroverleunen en de aandacht laten verslappen is uit den boze. Dat blijkt wanneer we het aantal ongevallen met dodelijke afloop onder de loep nemen. Dit is in 2021 constant gebleven en zelfs met 14,4 % gestegen ten opzichte van 2019. Een andere belangrijke kanttekening is dat de ongevallen met zelfstandigen en gedetacheerden niet zijn opgenomen in de cijfers van FEDRIS, waardoor het moeilijk is om een volledig beeld van de veiligheidssituatie op onze werven te schetsen. Waakzaamheid is en blijft dus geboden, beseft ook Niko Demeester, CEO bij Embuild: “Onze sector wordt wel degelijk veiliger, maar we moeten dag na dag inspanningen blijven leveren om de bouw nog risicolozer te maken!”

Veiligheidsopleiding en Construbadge

Bouwbedrijven werken nauw samen met de vakbonden om de veiligheid in de sector te bevorderen en het veiligheidsbewustzijn op te krikken. Zo moeten alle nieuwkomers in de bouw sinds het voorjaar van 2022 een basisveiligheidsopleiding volgen, een van de maatregelen uit het actieplan veiligheid van Embuild. Dit geldt voor iedereen die de afgelopen vijftien jaar niet minstens vijf jaar actief was in de sector. De opleiding neemt acht uur in beslag en moet binnen de maand na de start van de tewerkstelling plaatsvinden. “De veiligheidsopleiding geldt voor de arbeiders van het paritair comité 124 – het grootste paritair comité in de bouw – maar we dringen erop aan dat federaal minister van Werk Pierre-Yves Demagne ze binnenkort ook verplicht voor iedereen die op een bouwwerf actief is (dus ook werknemers van leveranciers, zelfstandigen en gedetacheerden …)”, klinkt het bij Embuild, dat eveneens vragende partij is voor het nog beter registreren en controleren van aanwezigheden op de werf via een veralgemeende invoering van de Construbadge. “Op die manier zullen werkgevers, vakbonden en inspectie proactief kunnen controleren en worden eventueel zwartwerk en sociale dumping tegengegaan.”

Op naar Europese kopgroep

Of de positieve trend van de periode 2014-2021 zich ook aftekent in de cijfers van 2022, valt nog af te wachten. Hoe dan ook zijn veiligheid en risicopreventie al jaren belangrijke stokpaardjes bij Embuild. Dat blijkt ook uit de sensibiliseringscampagne ‘Safety my priority’, waarmee de bouwconfederatie ons land richting de top 5 van Europese landen met het minste arbeidsongevallen wil loodsen. Geen overbodige luxe, want in 2019 – het jaar waarin de campagne gelanceerd werd – deden zich nog steeds 34 arbeidsongevallen per werkdag voor. Met een aandeel van circa 20 % is de bouw bovendien een van de sectoren waarin tussen 2012 en 2021 de meeste dodelijke ongevallen plaatsvonden. “Middenmoot is niet goed genoeg voor België. Mits de juiste ingesteldheid hopen we op termijn te kunnen aansluiten bij de Europese kopgroep. Veiligheid op het werk vergt inzicht, discipline en vastberadenheid. Vandaar dat we alle aannemers oproepen om het Safety My Priority-charter te ondertekenen, als engagement om voortaan absolute voorrang te geven aan veiligheid. ‘Eerst denken, dan doen’ moet het motto worden voor iedereen die in de bouw actief is”, klinkt het bij Embuild.