Platform voor de bouw
In de Antwerpse Stuivenbergwijk is de voormalige brouwerij-bottelarij John Martin herontwikkeld tot een eigentijdse plek waar wonen, werken en ontspannen elkaar versterken. In totaal is The Bunch goed voor 77 woongelegenheden (8500 m²), 2480 m² kantoorruimte, 3600 m² ateliers (ruimte voor bedrijvigheid) en 28 studentenkamers.
De Stuivenbergwijk, die buiten Antwerpen vooral gekend is door striptekenaar Willy Vandersteen, stond lang bekend als woongebied met een brede sociale en culturele mix. De transformatie van de voormalige spoorweggronden tot Park Spoor Noord vormde al een belangrijke impuls voor de aantrekkelijkheid van de wijk.
Herontwikkelingsproject The Bunch – een privé-initiatief gedragen door L.I.F.E. en BPI Real Estate – doet er nog een flinke schep bovenop. “De lange geschiedenis en identiteit van de site zijn gebaseerd op een sterke economische activiteit van bier en ambachtelijkheid”, licht Rein Geens van bold architecten toe. “We koesterden samen met BPI Real Estate en L.I.F.E. de ambitie om een kleine creatieve oase te creëren waar werk, ontspanning en wonen worden gecombineerd om een positieve impact op de hele wijk te genereren. De reactivatie van de site kan als katalysator dienen voor een opwaardering van de ruimere buurt.”
Bij de herontwikkeling is sterk ingezet op collectiviteit en identiteit. “De collectiviteit wordt versterkt door de multifunctionele hal in de vroegere margarinefabriek, de passerelles, het collectieve groene binnengebied en de tot in de tuin doorlopende inkomhallen per gebouw. Steden kennen een totaal verschillende demografie en gezinssamenstelling in vergelijking met het verleden. Subtiele collectieve ingrepen maken het leven er meer samenleven, in een wereld waar segregatie en vereenzaming belangrijke maatschappelijke uitdagingen blijven.”
Het ontwerp gaat uit van het behoud van de waardevolle delen van de historische bebouwing. De fabriekssite bestond uit gebouwen die waren opgetrokken in verschillende tijdspannen. Aanvankelijk was het geen volledige brouwerijsite. Er bevonden zich ook ooit een rijstpellerij en een margarinefabriek. “Bouwhistorisch onderzoek wees uit welke elementen interessant waren voor integratie in het nieuwe project. De vierkante schoorsteen blijft herkenbaar als duidelijk fabriekselement. Verder zijn de puntgevels langsheen de Viséstraat, met hun originele belettering, beeldbepalend vanuit Park Spoor Noord. Daarom worden ze ook als waardevol beschouwd.”
“We versterken de identiteit door middel van het gedifferentieerde woningaanbod, dat open-minded mensen aantrekt die daarin een opportuniteit zien”, aldus Rein Geens. “We hebben een maximum aan verschillende residentiële typologieën trachten te realiseren om een weerspiegeling van de maatschappelijke mix te verkrijgen.” Dit uit zich in de pandsgewijze architectuur, die de nieuwe invulling van de site versnippert tot zes gebouwen met elk een eigen identiteit en een kleinschaligheid die aansluit bij de manier waarop veel mensen in de stad willen wonen.”
Ook de onmiddellijke omgeving speelde mee in het ontwerp. Rond The Bunch staan zowel individuele woningen als grotere pakhuizen en ateliers. “Die verscheidenheid hebben we doorgetrokken”, aldus Rein Geens. “Het resultaat is een volumetrie met variërende breedtes, hoogtes, materialen en typologieën. Een speelse kroonlijst, aangevuld met een hoogteaccent in een hoekvolume, benadrukt de eigenheid van de gebouwen.” De straatkant is levendig ingericht: verblijfsfuncties op het gelijkvloers, afzonderlijke ingangen die doorlopen naar het binnengebied en kantoorruimtes langs de straat. Zo ontstaat een dynamische straatwand met ruimte voor ontmoeting en potentieel voor sociale controle.
Een centraal gegeven in de aandacht voor collectiviteit is de 166 m² grote gemeenschappelijke ruimte. “De effectieve invulling ervan zal gebeuren in cocreatie met de bewoners. De pas geleverde fitnesstoestellen vormen alvast een energieke start. Het groene binnengebied met verplaatsbaar meubilair en gemeenschappelijke barbecue is in deze visie een verlengstuk van deze binnenruimte.”
CISS – 3D-opmetingen
Doordat The Bunch aansloot op bestaande aanpalende gevels en er ook geveldelen van de oorspronkelijke gebouwen op het eigen perceel behouden moesten blijven, was het scannen en uitmeten van het terrein geen routineklus. “We leverden het resultaat af in een 3D-model”, zegt Tim Delaet, zaakvoerder van landmeterskantoor CISS (Boechout), dat de scans en metingen uitvoerde. “Naast een laserscanner gebruikten we ook een totaalstation. Het 3D-model leverde hoofdaannemer IBS heel wat tijdwinst op, omdat dit het mogelijk maakte om diverse prefabelementen nauwkeurig op maat te laten fabriceren.” Toch moest CISS slechts een beperkt deel van zijn expertise inzetten. “Doorgaans omvatten onze opdrachten veel meer taken”, aldus Delaet. “Zo voeren we op bouwplaatsen en industrieterreinen as-builtmetingen uit, zetten we bouwmaten uit, lijnen we kritische elementen live uit en staan we via regelmatige controlemetingen in voor de verdere opvolging. We stellen bij aanvang van de werken een gedetailleerd verslag op en maken na afloop een staat van vergelijking, met indicatie van mogelijke schade in vergelijking met de basisplaatsbeschrijving.”
CISS brengt niet alleen bouwplaatsen en gebouwen in beeld, maar ook pijpleidingen en industriële structuren. “We hebben hiervoor heel wat vaste klanten in de havengebieden van Antwerpen en Rotterdam, waaronder INEOS, TotalEnergies en Sarens. In het gigantische Oosterweelproject nemen wij twee van de zeven werven op de Antwerpse Linkeroever voor onze rekening.” CISS werd opgericht in 1992. “We zijn geen familiebedrijf, maar wel tweede generatie. Toen de oprichters op pensioen gingen, namen de vertrouwde medewerkers de zaak over. Ons team bestaat momenteel uit twaalf mensen, maar dankzij onze verdere groei zullen we binnenkort weer vacatures openstellen.”
TECHNISCHE FICHE
Bouwheer L.I.F.E. (Antwerpen) en BPI Real Estate (Brussel)
Architect bold architecten (Antwerpen)
Hoofdaannemer(s) IBS (Beveren)
