De Gaanderij: hedendaags woongeheel met historische charme

Historische architectuur gekoppeld aan hedendaags comfort: dat is het opzet van De Gaanderij in Herentals. Missie geslaagd, want het voormalige schoolgebouw van het Sint-Jozefsinstituut onderging een ingrijpende metamorfose zonder dat het vertrouwde straatbeeld en de visuele connectie met het aanpalende begijnhof werden aangetast. Bovendien maken enkele bijpassende nieuwe woonblokken en een autovrij binnengebied het plaatje compleet. Deze bijzondere mix van nieuwbouw en renovatie resulteerde in een charmant geheel met 85 energiezuinige appartementen en zes knusse stadswoningen, die volledig volgens plan vanaf eind november worden opgeleverd.

Het is altijd zonde als historische gebouwen die deel uitmaken van het collectieve geheugen koudweg verdwijnen. Gelukkig wisten projectontwikkelaar Van Roey Vastgoed en hoofdaannemer Artem in de gezellige stadskern van Herentals het beste van beide werelden te combineren: het erfgoed van de oude schoolgebouwen van het Sint-Jozefsinstituut koesteren en tegelijk een vooruitstrevend woonproject realiseren dat ruimschoots voldoet aan alle moderne eisen op het vlak van esthetiek, duurzaamheid en wooncomfort. Ze namen 360 architecten onder de arm om samen een tijdloos en passend samenspel tussen vroeger en nu te creëren. 

Eenheid in verscheidenheid

De karakteristieke architectuur van de oorspronkelijke schoolgebouwen, die dateren uit 1904 en 1914, stond centraal in het ontwerp. Twee van deze blokken kregen een nieuwe invulling, met behoud van de originele gevels (‘Aula’ en ‘De Kapel’). In het monumentale derde gebouw (‘Rector’) bleef ook het gros van de binnenmuren bewaard om de architecturale grandeur, de typerende detaillering en de troeven van de hoge plafonds en grote ramen optimaal tot hun recht te laten komen. Van een kleiner historisch volume in de Fraikinstraat (‘Corridor’), dat oorspronkelijk dienstdeed als nonnenwoonst, is enkel de prachtige voorgevel behouden. De overige blokken en speelplaatsen van het voormalige Sint-Jozefsinstituut maakten plaats voor vier nieuwbouwvolumes die een tikkeltje strakker ogen, maar toch duidelijk in het plaatje passen, onder meer dankzij de keuze voor gevelstenen met complementaire zachte tinten. Drie van deze blokken (‘Magnolia’, ‘Foyer’ en ‘Entrée’) bieden samen met de gerenoveerde gedeeltes plaats aan 85 appartementen met oppervlaktes tussen 58 en 164 m². 

Het vierde nieuwbouwvolume (‘De Gaard’) herbergt de stadswoningen, die 120 tot 161 m² groot zijn. Zo ontstond een uniform residentieel geheel met acht stijlvolle gebouwen die eenheid in verscheidenheid prediken en ook qua energie-efficiëntie niets aan het toeval overlaten. Alle wooneenheden worden immers gasloos verwarmd en gekoeld via individuele water-waterwarmtepompen, die zijn aangesloten op een collectieve KWO-installatie. De centrale ligging en het autovrije binnengebied met private en gemeenschappelijke groenzones vormen eveneens unieke troeven.

Verschillende gradaties van renovatie

Midden in een stadscentrum een futureproof woongeheel realiseren met maximaal respect voor het historisch erfgoed: het is geen eenvoudige opdracht. Artem ging de uitdaging met open vizier aan en slaagde met brio. “We waren bij het project betrokken zodra de laatste hand werd gelegd aan het ontwerp, in functie van een paar optimalisaties en destructief onderzoek in enkele bestaande gedeeltes”, vertelt projectleider Simon Huygen. “De mix van nieuwbouw en verschillende gradaties van renovatie maakte dit project natuurlijk bijzonder. Bij ‘Aula’ en ‘De Kapel’ hebben we binnen de bestaande contouren als het ware een nieuwbouw gedropt, die structureel verankerd is aan de omringende gevels. Bij ‘Rector’ hebben we dan weer enkel de vloeren en het dak vernieuwd en nieuwe trappen- en liftkernen voorzien, terwijl de gevels en het grootste deel van de binnenmuren bleven staan. Nadat deze gebouwen gestript waren, hebben we een 3D-scan laten uitvoeren om alles goed in kaart te kunnen brengen in BIM. Een van de voornaamste bouwtechnische uitdagingen was de combinatie van afbraak, gevelschoring en heropbouw. Dit vereiste een doordachte fasering om de stabiliteit te garanderen, vermits er op het gelijkvloers openingen moesten worden gemaakt in de gevels om de appartementen te kunnen realiseren, inclusief de integratie van nieuwe betonnen balken. Een delicate operatie die gelukkig probleemloos verlopen is. In ’Rector’ werkten we hoofdzakelijk met ter plaatse gestort beton en betonblokken om alles zo flexibel mogelijk ingepast te krijgen. In de overige gerenoveerde blokken en de nieuwbouwvolumes opteerden we dan weer voor een klassiekere opbouw met prefabbetonvloeren en binnenwanden in kalkzandsteen.”

Perfect op schema

Nadat in het voorjaar van 2022 de afbraakwerken van start gingen, begon Artem in november 2022 met de heropbouw en de realisatie van de nieuwe woongebouwen. “Daarvoor kregen we 24 maanden de tijd en we zitten perfect op schema om dit te halen”, glundert Simon Huygen. “Eind november zullen onze werken klaar zijn en in december vinden de eerste opleveringen plaats, die in functie van de omgevingsaanleg doorlopen tot en met februari 2025. Het voorlopige eindresultaat oogt alvast zeer mooi. Iedereen is er razend enthousiast over. Het is een referentie waar we zeer fier op zijn, want op de omgevingsaanleg van het publieke gedeelte na hebben we alles voor onze rekening genomen: van afbraak- en grondwerken over ruwbouw tot afwerking, technieken en schilderwerken. We hebben blok per blok gewerkt, maar wel met de nodige overlap. Dankzij de uiterst constructieve samenwerking met de andere betrokken partijen – die ik nog maar zelden zo vlot heb weten verlopen – zijn we erin geslaagd om de uiterst strakke timing te respecteren en de hooggespannen verwachtingen in te lossen.”    

Unieke vloer- en wandafwerking op maat van bewoners De Gaanderij

Niet enkel de gebouwen op de site van De Gaanderij hebben een uitgesproken eigen identiteit. Ook de fraaie wooneenheden die ze omhullen hebben een stijlvolle uitstraling. Dit is onder meer te danken aan de kwalitatieve vloer- en wandafwerking, die geleverd werd door specialist RG Tegel. “Van keramische tegels over parketimitatietegels tot karakteristieke houten vloeren: de bewoners konden hun nieuwe thuis naar wens inrichten en een persoonlijke toets geven.”

Tekst Tim Janssens    |    Beeld RG Tegel

Dat Groep Van Roey voor de vloer- en wandafwerking van de diverse soorten eengezinswoningen en appartementen van De Gaanderij ging aankloppen bij RG Tegel, is geen toeval. Beide partijen werkten immers al geregeld uitstekend samen en hadden met Hof ter Dorpe in Oud-Turnhout net een gelijkaardig project achter de rug. “Dat is toen erg vlot verlopen. Vandaar dat we deze succesformule gekopieerd hebben bij de realisatie van De Gaanderij in Herentals”, vertelt Maïa Soucy, Account Manager Projects bij RG Tegel.

Gevarieerd aanbod

Als gerenommeerde speler op de projectmarkt biedt RG Tegel alle soorten vloer- en wandafwerking aan, van keramische tegels tot zelfs microtopping of gietvloeren. “In het geval van De Gaanderij ging het niet enkel om keramische vloer- en wandtegels, maar ook om parket. Daarnaast zorgden we voor de opmetingen en stelden we offertes op”, legt Maïa Soucy uit. “Op de site van het project in Herentals richtten we een presentatiehoek in, waar we op basis van het lastenboek een standaardselectie van populaire vloer- en wandtegels in formaat 60×60 etaleerden, uitgestald in een ladekast en op diverse stands en displays. Mits een meerprijs waren ook grotere afmetingen of duurdere gamma’s (bijvoorbeeld Florim) mogelijk. Parketimitatietegels en echt parket maakten eveneens deel uit van het gevarieerde aanbod. Zo konden de bewoners hun eigen materialen kiezen, waardoor ieder interieur een persoonlijke toets kreeg. 

Opvallend was dat er vaak geopteerd werd voor een upgrade naar parketimitatietegels, vermits ze meer compatibel zijn met vloerverwarming en -koeling en toch de karakteristieke warme uitstraling van hout garanderen. Ze bieden met andere woorden het beste van beide werelden. Overigens werden ook de voegkleuren, plinten en plaatsingsverbanden vooraf door ons bepaald om het keuzeproces te vereenvoudigen.”

Vlot verloop dankzij prima samenwerking

Hoewel RG Tegel zeker niet voor het eerst in zee ging met Groep Van Roey, was er sprake van een ietwat atypische werkwijze. “Normaliter ontvangen wij de bewoners in onze toonzaal en begeleiden we hen van a tot z bij het kiezen van de juiste materialen. Voor dit project verliep de communicatie echter via de klantenbegeleiding van Van Roey en was de selectie uit ons assortiment – dat meer dan drieduizend tegels telt – een stuk beperkter. Dat waren we niet gewend, dus er was wel wat extra coördinatie nodig. Het belangrijkste was dat we duidelijke dossiers ontvingen (inclusief info over tegels, plinten, voegkleuren, profielen, plaatsingsverbanden …), zodat we de juiste berekeningen konden maken en een correcte offerte konden uitwerken per koper. Gelukkig is alles erg vlot verlopen, met dank aan de prima samenwerking tussen onze teams en die van Van Roey. Dat we niet aan ons proefstuk toe waren en dus al wisten wat we van elkaar konden verwachten, heeft zeker geholpen. Binnenkort gaan we opnieuw samen aan de slag in het kader van het Wado-project in Pelt, waarbij een oude schoolsite wordt omgetoverd tot een hedendaagse woonomgeving. In de sporthal is alvast een verkoopkantoor ingericht, inclusief ruime toonzaal die wij volledig hebben uitgerust met vloertegels en parket. Dat ziet er alvast veelbelovend uit, dus we hebben alle vertrouwen in de goede afloop!”